خبرگزاری تخصصی اگروفودز به نقل از FoodNavigator گزارش می‌دهد که داروهای جدید و قدرتمندی چون اوزمپیک، وگووی، زپ‌باوند و مونجارو که به دسته جی‌ال‌پی-1 (GLP-1) تعلق دارند، دیگر پدیده‌ای حاشیه‌ای محسوب نمی‌شوند؛ این داروها اکنون به جریان اصلی درمان‌های پزشکی راه یافته‌اند و در حال ایجاد تحولی بنیادین در حوزه‌های بهداشت عمومی، رفتار مصرف‌کننده و حتی صنعت غذا و نوشیدنی هستند. این تغییر پارادایم در واکنش به شیوع بی‌سابقه اختلالات متابولیکی و چاقی در جهان، به‌ویژه در آمریکا، رخ می‌دهد؛ جایی که حدود ۸۸ درصد مردم از سلامت متابولیکی ضعیف رنج می‌برند و این داروها با فعال‌سازی گیرنده‌های کلیدی، امید به زندگی سالم‌تر را افزایش می‌دهند.
شیوع گسترده اختلالات متابولیکی و پذیرش GLP-1
کیم فیشر، مدیر برنامه‌های موسسه نوآوری در غذا و سلامت (IIFH) در یو‌سی دیویس، مقیاس اختلال عملکرد متابولیکی در آمریکا را حیرت‌آور توصیف می‌کند. او می‌گوید: “تقریباً سه‌چهارم آمریکایی‌ها دارای اضافه‌وزن یا چاق هستند و ۸۸ درصد آمریکایی‌ها از نظر متابولیکی ناسالم هستند. به‌طور خلاصه، تقریباً همه از نظر متابولیکی ناسالم‌اند، بنابراین ما با یک مشکل عظیم روبرو هستیم و باید برای حل آن کاری انجام شود.”
جهش بی‌سابقه در پذیرش داروهای GLP-1
داروهای جی‌ال‌پی-1 – از جمله اوزمپیک، وگووی، زپ‌باوند و مونجارو – تاکنون توسط ۱۲ درصد از آمریکایی‌ها (معادل ۴۱ میلیون نفر) مصرف شده‌اند که ۲۰ میلیون نفر (۶ درصد) در حال حاضر از آن‌ها استفاده می‌کنند. به گفته کیم فیشر، این آمار ممکن است به‌شدت کمتر از واقعیت باشد. او با خنده می‌گوید: “من شخصاً افراد زیادی را می‌شناسم که این داروها را مصرف می‌کنند و پوشش بیمه‌ای خوبی ندارند، بنابراین آن‌ها را با قیمت ارزان‌تر از داروخانه‌های ترکیبی در کانادا تهیه می‌کنند. این آمار احتمالاً در آمارهای رسمی منعکس نشده است.”
فراتر از دیابت: GLP-1 به عنوان داروهای طول عمر
این داروها که در ابتدا برای دیابت نوع ۲ توسعه یافته بودند، اکنون برای کاهش وزن و به‌طور فزاینده‌ای برای سایر بیماری‌ها – از جمله بیماری‌های قلبی عروقی، بیماری کلیوی و آپنه خواب – نیز تایید شده‌اند. همچنین، کارآزمایی‌های بالینی برای آلزایمر، اعتیاد و حتی آرتروز نیز در حال انجام است. با توجه به اثربخشی این داروها در درمان بسیاری از بیماری‌های مزمن در کنار چاقی، مناسب‌تر است که آن‌ها را داروهای افزایش طول عمر در نظر بگیریم؛ چراکه تعداد بیماران احتمالی که از مصرف آن‌ها بهره‌مند خواهند شد، تقریباً نامحدود است.
نوآوری‌های آینده: نسل جدید داروهای GLP-1
علاوه بر بررسی بیماری‌های جدید تحت تاثیر داروهای متابولیکی، مجموعه‌ای از داروهای جدید که بر پایه موفقیت سماگلوتاید ساخته شده‌اند، در راه هستند. فیشر می‌گوید: “در حال حاضر بیش از ۱۰۰ مطالعه بالینی در دست انجام است. بیش از ۴۰ مورد از آن‌ها در فاز سه هستند، به این معنی که در یک یا دو سال آینده شاهد عرضه محصولات جدید در بازار خواهیم بود.”
آینده داروهای چند آگونیست: اثربخشی بیشتر
ترکیبات دارویی پیشرفته
به نظر می‌رسد مسیر آینده توسعه این داروها، درمان‌های ترکیبی جدیدی باشد که به عنوان “چند آگونیست” شناخته می‌شوند. پروفسور بتانی کامینگز، که تحقیقات متابولیکی را در یو‌سی دیویس کالیفرنیا انجام می‌دهد، می‌پرسد: “ما شاهد اثربخشی زیادی با آگونیست‌های گیرنده جی‌ال‌پی-1 هستیم، اما چگونه می‌توانیم آن‌ها را حتی بهتر کنیم؟” او ادامه می‌دهد: “شاید بتوانیم با فعال‌سازی نه تنها گیرنده جی‌ال‌پی-1، بلکه سایر گیرنده‌های متابولیکی مفید، آن‌ها را بهبود بخشیم.”
داروهای ترکیبی موجود و در حال توسعه
پروفسور کامینگز می‌افزاید: “ما در حال حاضر یک دارو در بازار داریم، تیرزپاتاید (مونجارو)، که هم گیرنده‌های جی‌ال‌پی-1 و هم پلی‌پپتید انسولینوتروپیک وابسته به گلوکز (GIP) را فعال می‌کند و حداقل از نظر کاهش وزن، کمی موثرتر از سماگلوتاید (اوزمپیک) به نظر می‌رسد.” وی همچنین به “رتاتروتاید” اشاره می‌کند که هنوز در بازار نیست. او می‌گوید: “این یک سه‌آگونیست است که گیرنده جی‌ال‌پی-1، گیرنده GIP و گیرنده گلوکاگون را فعال می‌کند و در کارآزمایی‌های بالینی کاملاً قابل توجه به نظر می‌رسد و کاهش وزن بیش از ۲۴ درصدی را در بیماران نشان می‌دهد.”
پیشرفت در روش‌های تحویل و دسترسی جهانی
سهولت مصرف و افزایش پذیرش
روش‌های تحویل این داروها نیز در حال تکامل است. قرص‌های هفتگی و تزریقات ماهانه همگی در دست توسعه هستند. فیشر می‌گوید: “تزریقات هرگز خوشایند نیستند. بنابراین، اگر بتوانیم آن‌ها را با دفعات کمتری انجام دهیم، فکر میکنم افراد بیشتری از این داروها استفاده خواهند کرد.”
افق‌های جهانی و انقضای پتنت
در حالی که پذیرش این داروها در آمریکا در حال افزایش است، استفاده بین‌المللی از جی‌ال‌پی-1 هنوز کمتر از ۱ درصد است. اما با افزایش جهانی نرخ چاقی – در برخی کشورها تا ۷۰ درصد – فیشر انتظار دارد که پذیرش بین‌المللی نیز به دنبال آن افزایش یابد. در همین حال، پتنت اوزمپیک سال آینده در کانادا و تا سال ۲۰۳۲ در آمریکا منقضی می‌شود که به طور بالقوه راه را برای دسترسی مقرون‌به‌صرفه‌تر و رقابت داروهای ژنریک هموار می‌کند.
تحلیل اگروفودز برای فعالان صنعت غذا:
افزایش مصرف GLP-1، صنایع غذایی پرکالری را تهدید می‌کند. فرصت بزرگی برای توسعه غذاهای کاربردی، کم‌کالری و غنی از پروتئین/فیبر با تمرکز بر سیری و متابولیسم در ایران فراهم است.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟