خبرگزاری تخصصی اگروفودز به نقل از FoodNavigator.com گزارش می‌دهد که صنعت جهانی غذا و نوشیدنی با موج فزاینده‌ای از اختلالات چندوجهی روبروست که شامل کمبود نیروی کار، افزایش بی‌سابقه هزینه‌ها، فشار فزاینده قوانین نظارتی، بحران تغییرات اقلیمی، ناآرامی‌های ژئوپلیتیکی و حملات سایبری می‌شود. این چالش‌ها توانایی کسب‌وکارها را برای همگام شدن با تغییرات تضعیف کرده و شکاف میان شرکت‌های موفق در انطباق و آنهایی که عقب می‌مانند را به شدت افزایش داده است.
“جیمز واتسون”، شریک شرکت استراتژی کسب‌وکار “آرگون اند کو” (Argon & Co)، تاکید می‌کند که کسب‌وکارهای غذا و نوشیدنی با اختلالات متعددی دست و پنجه نرم می‌کنند که روز به روز نیز بدتر می‌شوند، در حالی که تلاش‌ها برای غلبه بر آنها سرعت کافی ندارند. یکی از بزرگترین چالش‌ها کمبود نیروی کار است که از تامین‌کنندگان تا خرده‌فروشان را درگیر کرده است. تحقیقات “آرگون اند کو” نشان می‌دهد که 43 درصد از رهبران عملیاتی، چالش‌های نیروی کار را بزرگترین نگرانی خود می‌دانند. واتسون می‌گوید: «کمبود نیروی کار، ظرفیت تولید را محدود کرده و زنجیره‌های تامین را تحت فشار قرار داده است.»
افزایش هزینه‌های مواد اولیه، بسته‌بندی و البته انرژی، همچنان گریبان‌گیر این صنعت است و حفظ حاشیه سود را برای شرکت‌ها دشوارتر می‌کند. واتسون می‌افزاید: «در حالی که قیمت‌ها در حال افزایش هستند – هرچند کندتر از تورم مواد اولیه – این یکی از عواملی است که چرا شاهد کاهش حجم کلی در بازار هستیم.» به گفته وی، این موضوع به طور نامتناسبی بر محصولاتی با عمر کوتاه، سرمایه بالا، حاشیه سود کم و حجیم تاثیر می‌گذارد و دلیل اصلی مشکلات زیربخش‌هایی مانند نانوایی‌های صنعتی و صنایع لبنی است.
فشارهای فزاینده نظارتی و انطباقی، از جمله مقررات جنگل‌زدایی اتحادیه اروپا (EUDR) و دستورالعمل بررسی دقیق پایداری شرکتی (CSDDD)، نیز برای تولیدکنندگان بزرگ و کوچک هزینه‌بر و پیچیده است. واتسون توضیح می‌دهد: «تنظیم‌کنندگان در حال سخت‌تر کردن الزامات مربوط به بسته‌بندی، انتشار گازهای گلخانه‌ای و قابلیت ردیابی هستند و فضای کمی برای به تاخیر انداختن سرمایه‌گذاری در زمینه انطباق برای شرکت‌ها باقی می‌گذارند.»
بحران اقلیمی زنجیره‌های تامین جهانی را تهدید می‌کند و محصولات اساسی مانند ذرت، گندم، برنج و سیب‌زمینی را به خطر انداخته است. علاوه بر این، کالاهای لوکس مانند کاکائو، قهوه و شکر نیز به شدت در معرض خطر هستند. “اندرو دالزیل”، معاون رئیس استراتژی صنعت و راه‌حل در شرکت متخصص زنجیره تامین “اینفور” (Infor)، می‌گوید: «به زبان ساده، رویدادهای آب و هوایی شدید، پیش‌بینی‌ناپذیری برداشت‌ها را مختل کرده و کمبود عرضه ایجاد می‌کنند.» این امر به ویژه برای محصولات حساس به زمان مانند نخود صادق است که باید ظرف چند ساعت پس از برداشت فرآوری شوند. اگر محصولات آسیب ببینند، ذخیره پشتیبان یا وارداتی برای جایگزینی وجود نخواهد داشت. همچنین، بسیاری از تولیدکنندگان و عمده‌فروشان محصولات تازه فاقد انبارهای دارای کنترل دما و وسایل حمل و نقل مناسب هستند، به این معنی که محصولات می‌توانند به سرعت در گرمای بیش از حد، حتی در زنجیره تامین، فاسد شوند. به علاوه، رویدادهای آب و هوایی شدید می‌توانند حمل و نقل را به دلیل سیلاب جاده‌ها و خطوط ریلی آسیب‌دیده مختل کنند.
از حمله روسیه به اوکراین که منجر به افزایش شدید قیمت انرژی شد، تا جنگ تجاری “ترامپ” که زنجیره‌های تامین را مختل کرد، ناآرامی‌های ژئوپلیتیکی تولید غذا و نوشیدنی را در سراسر جهان تهدید می‌کنند. “گئورگ گلازر”، شریک متخصص در تاب‌آوری زنجیره تامین در شرکت مشاوره “آرتور دی لیتل” (Arthur D Little – ADL)، خاطرنشان می‌کند: «آنچه شاید نگران‌کننده‌تر است، اختلالات بالقوه و محتملی است که هنوز به طور کامل آشکار نشده‌اند، مانند درگیری در “تایوان”.» اگرچه اکثر شرکت‌ها برنامه‌های اضطراری برای مدیریت نوسانات عرضه و قیمت ایجاد کرده‌اند، اما آماده‌سازی کامل تولیدکنندگان غذا و نوشیدنی برای سطح کنونی و رو به رشد عدم قطعیت و سرعت تغییر دشوار است.
صنعت غذا و نوشیدنی در ماه‌های اخیر به شدت مورد حملات سایبری قرار گرفته است. طبق گزارشی در “بریچ‌فرومز” (BreachForums)، شرکت بزرگ نوشیدنی “هاینکن” (Heineken) دچار نقض داده‌ها شد که 8174 کارمند در چندین کشور را تحت تاثیر قرار داد. همچنین سیستم‌های کشاورز مستقل “ویتال بیرچر” (Vital Bircher) در حمله‌ای هک شد که نظارت بر وضعیت حیاتی گله را غیرممکن ساخت و منجر به مرگ یک گاو و گوساله‌اش شد. سپس حملات سایبری برجسته‌ای به فروشگاه‌های زنجیره‌ای “مارکس اند اسپنسر” (Marks & Spencer) و “کو-آپ” (Co-Op) صورت گرفت. “ریچارد وِرِن”، مدیر جهانی بخش مصرف‌کننده، خرده‌فروشی و غذا در موسسه استاندارد بریتانیا (BSI)، می‌گوید: «در سطح جهانی، حملات سایبری در حال افزایش است.»
همانطور که انتظار می‌رود، میزان مدیریت این چالش‌ها توسط تولیدکنندگان به شدت متفاوت است. بسیاری به سرعت در حال انطباق هستند؛ “آرگون اند کو” دریافته است که دو سوم رهبران می‌گویند استراتژی‌های به کار گرفته شده توسط آنها در کاهش اختلالات مثبت بوده است. این امر نشان‌دهنده سرمایه‌گذاری در اتوماسیون، همکاری بیشتر در زنجیره تامین و مدل‌های عملیاتی چابک‌تر است که در سال‌های اخیر معرفی شده‌اند. تولیدکنندگان و خرده‌فروشان نیز در حال معرفی قراردادهای بلندمدت هستند که به آنها امکان می‌دهد سرمایه‌گذاری در حوزه‌های با فرصت‌های بالاتر اما زمان‌بندی تحویل طولانی‌تر را باز کنند. با این حال، تولیدکنندگانی نیز هستند که برای غلبه بر این چالش‌ها با مشکل روبرو هستند. واتسون از “آرگون اند کو” می‌گوید: «اقلیت قابل توجهی نتایج را نمی‌بینند.» حدود یک چهارم از رهبران گفته‌اند که استراتژی‌هایشان هیچ تاثیری نداشته یا حتی اختلال را بدتر کرده است، که نشان‌دهنده دشواری استفاده از راه‌حل‌های کوتاه‌مدت در چنین محیط پیچیده‌ای است. واتسون تاکید می‌کند: «کمبود نیروی کار همچنان پایدار است، فشارهای تورمی از بین نرفته‌اند و بی‌ثباتی ژئوپلیتیکی همواره اشکال جدیدی از اختلال را معرفی می‌کند. بنابراین، در حالی که پیشرفت‌هایی حاصل شده، چالش‌های اساسی در حال تشدید هستند.» این بدان معناست که شکاف بین کسب‌وکارهایی که با موفقیت خود را تطبیق می‌دهند و آنهایی که عقب می‌مانند، در حال افزایش است. با تشدید اختلالات، صنعت غذا و نوشیدنی در یک دوراهی قرار گرفته است. کسب‌وکارها باید از استراتژی‌های واکنشی فراتر روند و در تاب‌آوری بلندمدت سرمایه‌گذاری کنند – از نوآوری، همکاری و پایداری استقبال کنند. آنهایی که به سرعت و با استراتژی صحیح خود را وفق دهند، نه تنها بقا خواهند یافت بلکه آینده غذا را شکل خواهند داد. برای دیگران، خطر عقب‌ماندگی روز به روز بیشتر می‌شود.
تحلیل اگروفودز برای فعالان صنعت غذا:
این روندهای جهانی، به ویژه تورم، کمبود منابع (آب، انرژی) و فشارهای ژئوپلیتیکی، چالش‌های مضاعفی برای صنعت غذای ایران ایجاد می‌کنند. فرصت‌ها در سرمایه‌گذاری بر اتوماسیون، کشاورزی هوشمند و تنوع‌بخشی به منابع داخلی برای تاب‌آوری زنجیره تامین، همراه با تقویت امنیت سایبری نهفته است.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟