خبرگزاری تخصصی اگروفودز به نقل از FoodNavigator گزارش می‌دهد، مصرف‌کنندگان در سراسر جهان، به ویژه در اروپا، به طور فزاینده‌ای کنجکاو شده و خواستار شفافیت بیشتر در مورد محصولات غذایی هستند. این تغییر رویکرد که عمدتاً ناشی از بی‌اعتمادی فزاینده به سیستم غذایی، نگرانی‌ها درباره سلامت و پایداری است، باعث شده تا آن‌ها نه تنها به اطلاعات موجود بسنده نکنند، بلکه تمایل داشته باشند جزئیات بیشتری درباره چگونگی تولید یک محصول و مواد تشکیل‌دهنده آن بدانند. این گزارش بر اساس یافته‌های نهادهایی چون EFSA، EIT Food و تحقیقات Lumina Intelligence تهیه شده است.
بی‌اعتمادی فزاینده، محرک شفافیت
بی‌اعتمادی رو به افزایش نسبت به سیستم غذایی، مصرف‌کنندگان را به سمت مطالبه شفافیت بیشتر سوق داده است. با این حال، برخی از جنبه‌های شفافیت بیش از سایرین اولویت دارند.
ایمنی غذا: حوزه‌ای با اعتماد نسبی
گزارش اخیر سازمان استاندارد غذایی اروپا (EFSA)، که توسط FoodNavigator منتشر شده، نشان می‌دهد که مصرف‌کنندگان در تصمیم‌گیری‌های خرید خود، ایمنی غذا را در اولویت قرار می‌دهند.
بر اساس یافته‌های رصدخانه مصرف‌کنندگان EIT Food، مصرف‌کنندگان عمدتاً به استانداردهای ایمنی مواد غذایی اروپا اطمینان دارند و هنگام بررسی محصولات در قفسه فروشگاه‌ها، نگرانی چندانی در مورد ایمنی غذا ندارند.
اگرچه مصرف‌کنندگان به طور فزاینده‌ای نگران شفافیت هستند، اما یافته‌های این گزارش نشان می‌دهد که ایمنی غذا یکی از حوزه‌هایی است که آن‌ها به سیستم غذایی، حداقل در اروپا، اعتماد دارند. این امر از آنجا نشأت می‌گیرد که مصرف‌کنندگان اطمینان دارند که مقامات غذایی می‌توانند حداقل استانداردهای ایمنی را تضمین کنند.
لورن می، پژوهشگر موسسه Future of Food و یکی از مشارکت‌کنندگان در این گزارش، توضیح می‌دهد: “ایمنی غذا در صدر نگرانی‌های مصرف‌کنندگان اروپایی قرار ندارد.”
سلامت و پایداری: نگرانی‌های اساسی
نگرانی‌های سلامت و غذاهای فوق فرآوری‌شده
با این حال، در حالی که نگرانی‌ها در مورد ایمنی غذا نسبتاً پایین است، این موضوع در مورد سلامت صدق نمی‌کند.
نگرانی‌ها در مورد سلامت فراوان است. خانم می از Future of Food توضیح می‌دهد که بسیاری از مصرف‌کنندگان بر این باورند که غذاهای فوق فرآوری‌شده “به طور کلی ناسالم هستند.” در همین حال، “اشتیاق شدیدی به غذاهای طبیعی وجود دارد.”
مصرف‌کنندگان نسبت به غذاهایی که فوق فرآوری‌شده تلقی می‌شوند، مانند گوشت‌های گیاهی، بی‌اعتماد هستند. توضیح دلایل استفاده از مواد اولیه ممکن است پذیرش مصرف‌کننده را بهبود بخشد، اما بی‌اعتمادی همچنان قوی است.
بر اساس تحقیقات Lumina Intelligence، که به طور اختصاصی برای FoodNavigator انجام شده است، مصرف‌کنندگان به طور قابل توجهی بر محتویات محصولات تمرکز دارند. آن‌ها به طور فزاینده‌ای بر وجود مواد اولیه “غیر غذایی” و افزودنی‌ها در غذا متمرکز هستند.
مصرف‌کنندگان خواستار وضوح در مورد سالم بودن یا نبودن محصولات هستند. بر اساس داده‌های شرکت تحقیقات بازار نیلسن آی‌کیو (Nielsen IQ)، ۸۲ درصد از مصرف‌کنندگان در سطح جهانی می‌خواهند که برچسب‌های محصولات سلامت و تندرستی واضح‌تر و قابل فهم‌تر باشند.
به گفته نیلسن آی‌کیو، مصرف‌کنندگان به طور فزاینده‌ای نگران “سلامت‌شویی” (Healthwashing) هستند و در صورتی که به محصولی اعتماد داشته باشند، احتمال خرید آن بیشتر است.
مردم می‌خواهند شواهد ملموسی مبنی بر این که محصولات می‌توانند مزایای سلامتی مانند وضوح ذهنی بهتر، افزایش انرژی و بهبود سلامت روده را ارائه دهند، دریافت کنند.
اهمیت پایداری و اعتماد به شرکت‌ها
علیرغم برخی گزارش‌ها مبنی بر کاهش علاقه به پایداری، بسیاری از مصرف‌کنندگان همچنان به انتخاب‌های پایدار اهمیت می‌دهند.
طبق گزارش EIT Food، بیش از نیمی از مصرف‌کنندگان اروپایی معتقدند که اطلاعات کافی درباره پایداری در مواد غذایی موجود نیست.
مسئله پایداری احتمالاً از همان منبع نگرانی‌های مربوط به سلامت نشأت می‌گیرد: عدم اعتماد به سیستم غذایی، و همچنین این باور گسترده که تولیدکنندگان مواد غذایی، سود را در اولویت قرار می‌دهند.
می از Future of Food توضیح می‌دهد که مصرف‌کنندگان می‌خواهند احساس کنند می‌توانند به شرکت‌هایی که از آن‌ها خرید می‌کنند، اعتماد کنند. در حال حاضر، بسیاری این اعتماد را ندارند.
آن‌ها اغلب احساس می‌کنند که “کنترل کمی” بر سیستم غذایی دارند. با مطالبه شفافیت بیشتر، مصرف‌کنندگان می‌خواهند بخشی از این کنترل را دوباره به دست آورند.
فناوری و اطلاعات: چالش‌ها و فرصت‌ها
دسترسی آسان و شفافیت اطلاعات
گزارش EIT Food نشان می‌دهد که مصرف‌کنندگان خواستار اطلاعات روشن و قابل دسترس درباره محصولات غذایی هستند.
به عنوان مثال، سیستم‌های ردیابی مواد غذایی مبتنی بر بلاک‌چین (Blockchain) نشان داده‌اند که از طریق ارائه داده‌های غیرقابل تغییر در مورد زنجیره تأمین مواد غذایی، اعتماد مصرف‌کننده را افزایش می‌دهند. این امر به ویژه برای برندهای کمتر شناخته شده موثر است.
مقاومت در برابر برخی فناوری‌ها
با این حال، مصرف‌کنندگان نسبت به سایر فناوری‌هایی که برای افزایش شفافیت استفاده می‌شوند، نامطمئن هستند. به عنوان مثال، بسیاری نسبت به فناوری اینترنت اشیا (IoT) که فناوری را در دنیای فیزیکی ادغام می‌کند، شکاک هستند. آن‌ها نگران پیامدهای آن برای حریم خصوصی داده‌ها هستند و اغلب احساس می‌کنند که درک کامل آن بسیار پیچیده است.
اسکن کدهای QR نیز در بین مصرف‌کنندگان محبوبیت ندارد. بسیاری آن را مانعی برای دسترسی به اطلاعات، و حتی وسیله‌ای برای پنهان کردن اطلاعات می‌دانند.
اهمیت لیست مواد اولیه
مصرف‌کنندگان همچنین خواستار لیست مواد اولیه واضح‌تر و قابل دسترس‌تر هستند. طبق گزارش Lumina Intelligence، بیش از ۶۰ درصد از مصرف‌کنندگان در سراسر جهان لیست مواد اولیه را در پشت بسته‌بندی می‌خوانند.
بر اساس گزارش EIT Food، بسیاری از مصرف‌کنندگان احساس می‌کنند که لیست مواد اولیه دشوار است. انگیزه اصلی آن‌ها برای دسترسی به لیست مواد اولیه قابل دسترس‌تر، اجتناب از غذاهای فوق فرآوری‌شده است.
می از Future of Food توضیح می‌دهد: “این باور وجود دارد که اگر همه مواد اولیه را تشخیص ندهید، پس باید غیرطبیعی یا ناسالم باشند.”
مصرف‌کنندگان فقط نمی‌خواهند بدانند چه چیزی در یک محصول وجود دارد، بلکه می‌خواهند بدانند چرا این مواد اولیه گنجانده شده‌اند، زیرا می‌خواهند بدانند که آیا یک ماده اولیه برای محصول ضروری است یا خیر.
تحلیل اگروفودز برای فعالان صنعت غذا:
مطالبه شفافیت و سلامت در ایران نیز رو به رشد است. فعالان داخلی با برچسب‌گذاری واضح، تأکید بر مواد اولیه طبیعی و ردیابی محصول، فرصت جذب اعتماد و سهم بازار دارند. عدم شفافیت، تهدیدی جدی برای برندها خواهد بود.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟