خبرگزاری تخصصی اگروفودز به نقل از فودناوگیتور گزارش می‌دهد:
با وجود دومین تأخیر در اجرای مقررات ضد جنگل‌زدایی اتحادیه اروپا (EUDR)، این قانون همچنان در انتظار اجرایی شدن است و تولیدکنندگان کالاهایی نظیر کاکائو، قهوه، روغن پالم، سویا، چوب، گوشت گاو و لاستیک را ملزم می‌کند که از عدم ارتباط محصولاتشان با جنگل‌زدایی پس از تاریخ ۳۱ دسامبر ۲۰۲۰ اطمینان حاصل کنند تا بتوانند به بازار این اتحادیه صادرات داشته باشند. این گذار به تولید پایدار، که مستلزم افزایش بهره‌وری در زمین کمتر و جلوگیری از تخریب جنگل‌هاست، هزینه‌بر بوده و به گفته جک هرد، رئیس بخش سیستم‌های زمین در مجمع جهانی اقتصاد (WEF)، نیازمند حمایت مالی از سوی سازمان‌های مردم‌نهاد و سازمان ملل است تا تولیدکنندگان، به ویژه کشاورزان خرده‌پا، بتوانند در این شرایط دوام بیاورند.
تأثیر مقررات ضد جنگل‌زدایی اتحادیه اروپا بر تولیدکنندگان جهانی
چالش‌های مالی پیش روی تولیدکنندگان
اما چنین گذاری بسیار پرهزینه است و مستلزم تولید بیشتر در زمین کمتر و گسترش فعالیت تنها در صورتی است که از جنگل‌زدایی جلوگیری شود. تولیدکنندگان، چه بزرگ و چه کوچک، برای بقا به سرمایه بیشتری نیاز دارند. جک هرد، رئیس بخش سیستم‌های زمین در مجمع جهانی اقتصاد (WEF)، پیشنهاد می‌کند که تامین مالی، در قالب کمک‌های نقدی از سوی سازمان‌های مردم‌نهاد (NGOs) و سازمان ملل، می‌تواند به پر کردن این شکاف کمک کند.
انگیزه کم برای تولید پایدار و ریسک طرد شدن از بازار
عدم تبعیض همه‌جانبه بازار
به گفته هرد، برای کشاورزان خرده‌پا، انگیزه کافی برای تولید کالاهای بدون ارتباط با جنگل‌زدایی وجود ندارد. دلیل این امر آن است که “بازار به طور جهانی تبعیض‌آمیز نیست”؛ به عبارت دیگر، همه خریداران خواهان کالاهایی نیستند که عاری از جنگل‌زدایی باشند. حتی پس از اجرایی شدن EUDR نیز، خریدارانی از سایر مناطق جهان وجود خواهند داشت که چنین مقرراتی ندارند.
احتمال حذف تولیدکنندگان کوچک از زنجیره ارزش
از آنجایی که کشاورزان خرده‌پا مستقیماً با هیچ شرکت خاصی همکاری نمی‌کنند، محصولات خود را به تاجرانی می‌فروشند که بهترین قیمت را پیشنهاد می‌دهند. آن‌ها الزامی به پیروی از شرکت‌های فعال در اروپا و در نتیجه انطباق با EUDR نخواهند داشت. به همین دلیل، هرد پیش‌بینی می‌کند که ممکن است بازار به مرور زمان علیه کشاورزان خرده‌پا تبعیض قائل شود و آن‌ها را از فروش محصولاتشان محروم کند. این موضوع ممکن است متناقض به نظر برسد، اما اگر مقررات جنگل‌زدایی به مناطق بیشتری گسترش یابد – و هرد معتقد است که چنین خواهد شد – تعداد خریداران برای کشاورزان خرده‌پا که به الگوی تولید پایدارتر روی نیاورده‌اند، کمتر خواهد شد و آن‌ها را خارج از بازاری قرار خواهد داد که استانداردهای آن دیگر محصولاتشان را نمی‌پذیرد.
نقش تأمین مالی و سرمایه‌های کاتالیزوری در گذار پایدار
هزینه‌های بالای گذار و نیاز به پشتیبانی مالی
بنابراین، گذار از تولید مرتبط با جنگل‌زدایی توصیه می‌شود، اما این گذار پرهزینه بوده و نیازمند تلاش فراوان است. هرد توضیح می‌دهد: “بدیهی است که رشد صنعت نیازمند افزایش بهره‌وری است تا بتوان در همان مساحت زمین، محصول بیشتری تولید کرد. این هزینه گذار [شامل] کمک‌های فنی و موارد مشابه خواهد بود. کسی باید این هزینه را بر عهده بگیرد.”
طرح‌های تأمین مالی نوآورانه برای کشاورزی پایدار
اینجاست که تأمین مالی وارد عمل می‌شود. ابتکارات مالی مانند فاینانس نوآورانه برای آمازون، سِرادو و چاکو (IFACC) و تاسیسات همیشه جنگل‌های استوایی (TFFF) می‌توانند به تأمین هزینه‌های گذار کشاورزان خرده‌پا از یک مدل کسب‌وکار به مدل دیگر کمک کنند. ابتکار خود جک هرد، یعنی اتحاد جنگل‌های استوایی (Tropical Forest Alliance)، ترکیبی از بودجه‌های بشردوستانه و عمومی را برای این منظور به کار می‌گیرد. چنین طرح‌هایی شامل مشوق‌هایی برای تولیدکنندگان به منظور کشاورزی پایدارتر هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به دوره‌های بازپرداخت وام طولانی‌تر یا بخشش وام اشاره کرد.
نقش سرمایه‌های کاتالیزوری در جذب سرمایه‌گذاری‌های بزرگ
هرد توضیح می‌دهد: “سرمایه‌گذاری‌های بشردوستانه تنها تا حدی می‌توانند کمک کنند. در نهایت، به سرمایه‌گذاران تجاری نیاز است تا وارد عمل شوند و اساساً جریان اصلی را تعریف کنند.” به گفته هرد، هنگامی که سرمایه‌گذاران بزرگ، مانند وام‌دهندگان جهانی یا بانک‌های منطقه‌ای، در گذار به سمت عدم جنگل‌زدایی سرمایه‌گذاری می‌کنند، اغلب از میزان ریسک آن مطمئن نیستند. در این شرایط، اغلب به سرمایه کاتالیزوری نیاز است؛ سرمایه‌ای که برای تحریک سرمایه‌گذاری شخص ثالث طراحی شده است. ابتکارات تأمین مالی مانند IFACC، علاوه بر کمک مستقیم به کشاورزان خرده‌پا، به کاهش ریسک سرمایه‌گذاری‌های بزرگ‌تر از سوی سرمایه‌گذاران جریان اصلی کمک می‌کنند. آن‌ها بانک‌ها و شرکت‌ها را گرد هم می‌آورند و به آن‌ها اطمینان می‌دهند تا در شیوه‌های کشاورزی پایدار سرمایه‌گذاری کنند.
آینده مقررات ضد جنگل‌زدایی: فرصت یا تهدید؟
خوش‌بینی به آینده علی‌رغم تأخیرهای مکرر
مقررات EUDR اخیراً برای یک سال دیگر به تعویق افتاد که دومین تأخیر در طی سالیان اخیر محسوب می‌شود. با این حال، هرد همچنان خوشبین است که این مقررات نشان‌دهنده یک تغییر اساسی در نحوه واکنش جهان به جنگل‌زدایی است. او می‌گوید: “این [مقررات] مطمئناً پیامی را در سراسر زنجیره‌های ارزش جهانی ارسال می‌کند که روال عادی کسب‌وکار دیگر مناسب نیست و باید به سمت وضعیتی عاری از جنگل‌زدایی حرکت کنیم.” در حالی که این تأخیر مشکلاتی را برای شرکت‌هایی که قبلاً برای این مقررات آماده شده بودند ایجاد می‌کند، اما به عقیده هرد، این موضوع به معنای از بین رفتن EUDR در آینده نیست. وی افزود: “فکر میکنم فقط مسئله زمان است و ما باید بفهمیم که چگونه از این زمان به بهترین نحو استفاده کنیم.” او معتقد است که چنین مقرراتی در نهایت در سایر حوزه‌های قضایی، فراتر از اتحادیه اروپا، نیز وضع خواهد شد.
تحلیل اگروفودز برای فعالان صنعت غذا:
مقررات ضد جنگل‌زدایی اتحادیه اروپا، گرچه مستقیم نیست، فشار جهانی را برای پایداری زنجیره تامین افزایش می‌دهد. این امر فرصتی برای ایران است تا با توسعه کشاورزی پایدار، ایجاد سیستم‌های ردیابی و اخذ گواهینامه‌ها، به بازارهای حساس جهانی دست یابد و از تهدید حذف از این بازارها جلوگیری کند.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟