خبرگزاری تخصصی اگروفودز به نقل از فود‌ناویگیتور گزارش می‌دهد که با افزایش فشارهای اقلیمی، آفات محصولات کشاورزی و الگوهای غیرقابل پیش‌بینی آب‌وهوایی، دسترسی به مواد اولیه خام برای صنایع غذایی و آشامیدنی به معضلی جدی تبدیل شده و قیمت اقلامی مانند کاکائو و قهوه به شدت بالا رفته است. این روند، در کنار مقررات جدیدی همچون مقررات اتحادیه اروپا در مورد جنگل‌زدایی (EUDR) که هزینه‌های تبعیت از قوانین را افزایش می‌دهد، موجب شده تا تمرکز سرمایه‌گذاران در حوزه فناوری‌های غذایی (فود‌تک) از پایداری صرف به سمت تاب‌آوری زنجیره تامین و سلامت محصول تغییر کند و علاقه به مواد اولیه جایگزین رو به فزونی گذارد.
مریدول پاریک، سرمایه‌گذار صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر ای.سی.بی.اف. (ECBF) که بر اقتصاد زیستی متمرکز است، توضیح می‌دهد که در سال‌های اخیر، گفتمان سرمایه‌گذاری در فود‌تک از «پایداری و غذای دوستدار سیاره» به «سلامت، برچسب تمیز و مواد اولیه کاربردی» تغییر کرده است. وی اشاره می‌کند که اکنون تمرکز بر تاب‌آوری در برابر شوک‌های متعدد زنجیره تامین، از تورم و مسائل ژئوپلیتیک گرفته تا تغییرات اقلیمی، به یکی از اولویت‌های اصلی سرمایه‌گذاران و شرکت‌های بزرگ کالاهای مصرفی (CPG) تبدیل شده است. همین امر، انگیزه اصلی علاقه به مواد اولیه جایگزین را شکل می‌دهد؛ چرا که به شرکت‌ها کمک می‌کند تا ریسک کالاهای آسیب‌پذیر مانند کاکائو و روغن پالم را کاهش دهند.
فشارهای اقلیمی سال‌های گذشته همچنان ادامه دارد و تعرفه‌های جدید ایالات متحده نیز به آن افزوده شده است، که همگی به افزایش علاقه به بازار مواد جایگزین منجر شده‌اند. جایگزین‌هایی برای کاکائو، قهوه و حتی تخم‌مرغ در حال توسعه هستند که اغلب به عنوان مواد اولیه B2B (کسب‌وکار به کسب‌وکار) عرضه می‌شوند، نه برندهای مصرف‌کننده. حتی شرکت‌های بزرگی مانند بَری کالبو (Barry Callebaut)، بزرگترین تامین‌کننده کاکائو در جهان، با استفاده از کاکائوی کشت‌شده (cultivated cocoa)، در حال کاهش ریسک زنجیره تامین خود هستند. همکاری بین شرکت‌های بزرگ و استارتاپ‌ها نه تنها به کاهش ریسک مواد جایگزین کمک می‌کند، بلکه باعث مقیاس‌پذیری استارتاپ‌ها نیز می‌شود. به گفته پاریک، شرکت‌هایی که با تمرکز بر تخصص اصلی خود و همکاری در سایر زمینه‌ها، به بهترین شکل مقیاس‌پذیری را انجام می‌دهند، موفق‌ترین خواهند بود.
با این حال، با وجود موفقیت مواد جایگزین، سرمایه‌گذاران اکنون محتاط‌تر از گذشته هستند و پیش از تخصیص سرمایه، اطمینان بیشتری طلب می‌کنند. پاریک تاکید می‌کند که معیارهای دریافت سرمایه برای استارتاپ‌ها “به شدت افزایش یافته است”. در گذشته، یک استارتاپ می‌توانست تنها با فناوری و تحقیق و توسعه (R&D) سرمایه سری A جذب کند، اما اکنون سرمایه‌گذاران به مراتب بیشتر به جنبه‌های تجاری و عملیاتی اهمیت می‌دهند. این استاندارد‌های بالاتر، از دید پاریک، به استارتاپ‌ها کمک می‌کند تا پیش از مقیاس‌پازی، به اصول بنیادین کسب‌وکار خود بپردازند و صنعت فود‌تک به سمت واقع‌گرایی بیشتر حرکت کند.
در مواجهه با دغدغه‌های مصرف‌کنندگان در مورد سلامت و “غذای واقعی” با برچسب تمیز، همیشه پتانسیل واکنش منفی وجود دارد اگر محصولات حاوی نسخه‌های جایگزین مواد اولیه‌ای باشند که برای آن‌ها آشناست. پاریک دو راهکار را برای پاسخ به این چالش مطرح می‌کند: اول، “بازتعریف برند” (rebrand) که در آن شرکت‌ها با تعریف خود در تضاد با مواد اولیه سنتی، نسخه‌های جایگزین را جدیدتر و بهتر معرفی می‌کنند. اما این رویکرد برای جایگزین‌های گیاهی موفقیت‌آمیز نبود و با واکنش‌های منفی تولیدکنندگان سنتی مواجه شد. راهکار دوم، “گنجاندن پنهان” (stealth inclusion) است که در آن شرکت‌ها مواد جایگزین را بدون افشای صریح، به محصولات خود اضافه می‌کنند؛ رویکردی که بسیاری از شرکت‌های جدید B2B به آن علاقه نشان می‌دهند.
پاریک آینده این بخش را روشن می‌داند، هرچند که عوامل احتمالی چندی نیز وجود دارد. سرمایه‌گذاران مطمئن نیستند که علاقه کنونی به این شرکت‌ها ناشی از افزایش قیمت‌هاست یا خیر. این سوال باقی می‌ماند که اگر قیمت‌های بالای کنونی کالاها کاهش یابد، آیا شرکت‌ها به استفاده از مواد جایگزین ادامه خواهند داد یا به مواد اولیه اصلی باز خواهند گشت. پاریک هشدار می‌دهد که “پس از عادی شدن بازار، ممکن است آن‌ها برای دفاع از موقعیت خود با چالش مواجه شوند. شاید هنوز مرتبط باشند، اما میزان هیاهو و توجهی که اکنون دریافت می‌کنند، ممکن است کمتر شود.” مریدول پاریک در تاریخ ۲۴ تا ۲۵ سپتامبر میزبان پانلی در مورد مواد جایگزین در کنفرانس فیوچر فود-تک لندن (Future Food-Tech London) خواهد بود.
تحلیل اگروفودز برای فعالان صنعت غذا:
این روند جهانی، فرصت توسعه مواد اولیه جایگزین داخلی برای کاهش وابستگی به واردات و مقابله با نوسانات قیمت‌های جهانی را فراهم می‌کند. فعالان داخلی می‌توانند با تمرکز بر تحقیق و توسعه، تنوع‌بخشی به منابع و افزایش تاب‌آوری زنجیره تامین، به ایجاد مزیت رقابتی پایدار بپردازند.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟