راز سلامتی در روده؛ داروی GLP-1 گره‌گشای مشکلات گوارشی؟

خبرگزاری تخصصی اگروفودز به نقل از فودناویگیتور گزارش می‌دهد: با افزایش محبوبیت داروهای کاهش وزن GLP-1، این داروها شروع به تغییر بخش غذا کرده‌اند. این داروها با کاهش مصرف غذا، تغییر ذائقه و حتی تاثیرگذاری بر اشتها نسبت به الکل، دنیای غذا را تحت تاثیر قرار داده‌اند. اما با افزایش درک ما از سلامت روده، این سوال مطرح می‌شود که داروهای GLP-1 چقدر بر میکروبیوم تاثیر می‌گذارند؟

نیکولا لودلام-رین، متخصص تغذیه و سخنگوی انجمن رژیم غذایی بریتانیا (BDA) توضیح می‌دهد، داروهای GLP-1 می‌توانند محیط روده را از چند طریق تغییر دهند. این موارد شامل کاهش سرعت هضم، تغییر اسیدهای صفراوی و کاهش میزان غذایی (و فیبر) است که به میکروبیوتا روده می‌رسد. مطالعات اولیه نشان می‌دهند که این داروها می‌توانند تعادل باکتری‌های روده را تغییر دهند، اما یافته‌ها در انسان‌ها هنوز متفاوت است و تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است، زیرا ما نمی‌دانیم که اثرات مثبت هستند یا منفی!

بررسی مطالعات موجود، اثرات خاص آگونیست‌های گیرنده GLP-1 مختلف بر روده را بررسی کرد. بسیاری از آن‌ها می‌توانند جمعیت باکتری‌های مثبت روده را افزایش دهند، درست مانند پروبیوتیک‌ها و پری‌بیوتیک‌ها در غذا. سماگلوتید، GLP-1 مورد استفاده برای محصولات محبوب از جمله وگوی (Wegovy) و اوزمپیک (Ozempic)، نتایج متفاوتی را نشان داد. از یک طرف، برخی از باکتری‌های مفید روده مانند آ.موسینیفیلا (A. muciphila) (که به دلیل اثرات متابولیکی مثبت بر سلامت انسان شناخته شده و با مصرف پلی‌فنول‌ها در غذا تقویت می‌شود) افزایش یافتند. با این حال، مطالعات دیگر سماگلوتید را با کاهش تنوع میکروبی مرتبط دانستند.

لیراگلوتید (Liraglutide)، که به صورت تجاری به عنوان ویکتوزا (Victoza) و ساکسندا (Saxenda) فروخته می‌شود، نیز با اثرات مثبت بر سلامت متابولیک مرتبط بود و منجر به افزایش باکتری‌های روده مانند لاکتوباسیلوس (Lactobacillus) (که می‌تواند با مصرف پروبیوتیک‌هایی مانند ماست و پری‌بیوتیک‌هایی مانند پیاز و موز افزایش یابد) و آلوباکولوم (Allobaculum) (که می‌تواند با غذاهایی مانند واسابی افزایش یابد) شد.

بر اساس مطالعات حیوانی، تجویز اکسناتید (exenatide)، که با نام تجاری بیدوریون (Bydureon) شناخته می‌شود، منجر به افزایش جنس‌های بارنسیلا (Barnesiella) و رومینوکوکوس (Ruminococcus) (که می‌تواند با آجیل‌هایی مانند گردو افزایش یابد) می‌شود. در مطالعات انسانی، اکسناتید کوپروکوکوس (Coprococcus) (که افزایش آن با سلامت روان مرتبط است و با رژیم غذایی پر فیبر افزایش می‌یابد) و بیفیدوباکتریوم (Bifidobacterium) را افزایش داد. دولاگلوتید (Dulaglutide)، که با نام تجاری ترولیستی (Trulicity) شناخته می‌شود، با افزایش جنس‌های باکتروئیدس (Bacteroides) و رومینوکوکوس در حیوانات و لاکتوباسیلوس در انسان‌ها مرتبط بود.

آکرمانسیا موسینیفیلا (Akkermansia muciniphila)، که با بهبود سلامت قلب و عروق، مدیریت بهتر وزن و سلامت روده مرتبط است، توسط همه GLP-1ها افزایش یافت. علاوه بر خود داروها، تغییرات رژیم غذایی ناشی از داروهای GLP-1 نیز می‌توانند بر روده تاثیر بگذارند. لودلام-رین از BDA توضیح می‌دهد: خوردن مقادیر کمتر، به خصوص اگر به معنای فیبر کمتر باشد، می‌تواند سوختی را که باکتری‌های خوب روده از آن تغذیه می‌کنند، کاهش دهد. این می‌تواند ترکیبات مفیدی مانند اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه (SCFAs) را کاهش دهد، که بر همه چیز از وزن گرفته تا خلق و خو و ایمنی تاثیر می‌گذارند و اگر فیبر و مایعات به اندازه کافی مصرف نشوند، یبوست را بدتر می‌کنند.

درست مانند مواد مغذی مانند پروتئین، که مصرف‌کنندگان GLP-1 باید به آن توجه کنند، سلامت روده یک عامل مهم برای مصرف‌کنندگان این داروها است که باید در نظر بگیرند. لودلام-رین می‌گوید: توصیه من به بیمارانی که از GLP-1 استفاده می‌کنند این است که به یاد داشته باشید که روده شما هنوز نیاز به مراقبت دارد – و کمتر غذا خوردن به معنای بهتر بودن نیست!

تحلیل اگروفودز برای فعالان صنعت غذا:

استفاده از داروهای GLP-1 در ایران می‌تواند فرصت‌هایی را برای تولید و عرضه محصولات غذایی غنی‌شده با پروبیوتیک و پری‌بیوتیک ایجاد کند، اما تولیدکنندگان باید به کاهش احتمالی تقاضا برای برخی از محصولات غذایی پرکالری نیز توجه داشته باشند.