خبرگزاری تخصصی اگروفودز به نقل از فودنوِیگِیتور گزارش می‌دهد: روغن پالم که حضوری تقریباً فراگیر در صنایع غذایی دارد، در محصولاتی نظیر کیک‌ها، شکلات‌ها، بیسکویت‌ها، دونات‌ها، نان و حتی نودل‌های فوری یافت می‌شود. بسیاری از منابع پیش از این ادعا می‌کردند که حدود ۵۰ درصد از محصولات موجود در سوپرمارکت‌ها، هم در بخش غذایی و هم غیرغذایی، حاوی این روغن هستند؛ اما یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که این رقم واقعی ممکن است به طور قابل توجهی پایین‌تر باشد. این یافته‌ها چه پیامدهایی برای بخش روغن پالم و به ویژه جایگزین‌های آن خواهد داشت؟
ادعای فراگیری روغن پالم: واقعیت یا اغراق؟
تصور رایج مبنی بر اینکه روغن پالم در ۵۰ درصد محصولات سوپرمارکتی وجود دارد، به طور گسترده‌ای پذیرفته شده است. سازمان‌هایی مانند میزگرد روغن پالم پایدار (RSPO) نیز اغلب این آمار را ذکر می‌کنند. با این حال، مطالعه‌ای جدید که در نشریه «سیستم‌های غذایی پژوهش‌های محیط زیستی» (Environmental Research Food Systems) منتشر شده، معتقد است هیچ مدرکی برای اثبات این ادعا وجود ندارد. این تحقیق به دنبال تأیید این رقم بود، در حالی که داده‌های پشت آن به صورت عمومی در دسترس نیست.
روش‌شناسی مطالعه: کندوکاو در قفسه‌های سوپرمارکت
پژوهشگران برای کشف حقیقت، یا عدم آن، ادعای مذکور را در سه فروشگاه زنجیره‌ای بزرگ در سه کشور مختلف بررسی کردند: سینزبِریز در انگلستان، آلبرت هِین در هلند و وول‌وُرثز در استرالیا. به دلیل کمبود اطلاعات درباره ترکیبات، مناطقی مانند آسیا یا آمریکای جنوبی در این مطالعه مورد بررسی قرار نگرفتند. این تحقیق به بررسی سطح روغن پالم و همچنین سایر روغن‌های گیاهی مانند ذرت، کلزا، نارگیل، آفتابگردان، کاکائو و سویا در محصولات این سوپرمارکت‌ها پرداخت. بر اساس یافته‌های این مطالعه، طیف وسیعی از دیگر روغن‌های گیاهی نیز تأثیرات منفی زیست‌محیطی به همان اندازه روغن پالم دارند.
یافته‌های کلیدی: حضور روغن پالم بسیار کمتر از حد تصور
برخلاف باور عمومی، تعداد محصولاتی که به طور قطعی حاوی روغن پالم هستند، بسیار کمتر از ۵۰ درصد است. در واقع، حدود ۳۹ درصد از محصولات به وضوح حاوی مشتقات هر نوع محصول روغنی بودند که همه آن‌ها لزوماً روغن پالم نبودند. تنها ۸ درصد از محصولات، روغن پالم را به عنوان یکی از ترکیبات خود فهرست کرده بودند. این در حالی است که این رقم برای روغن ذرت ۱۹ درصد، برای کلزا ۱۵ درصد، برای سویا ۱۴ درصد و برای کاکائو ۸.۴ درصد بود. در مجموع، روغن پالم تنها هفتمین روغن پرتکرار در فهرست ترکیبات محصولات به شمار می‌رفت.
مشتقات روغن گیاهی و فراگیری بالقوه
این مطالعه همچنین ۱۱۱ ماده شیمیایی با منشأ احتمالی روغن گیاهی را در فهرست ترکیبات محصولات شناسایی کرد. حدود ۶۵ درصد از این مواد شیمیایی معمولاً از روغن پالم منشأ می‌گیرند. این یافته‌ها، فراگیری بالقوه مشتقات روغن گیاهی در محصولات را تا ۵۸ درصد و روغن پالم را تا ۳۳ درصد افزایش می‌دهد. حتی اگر فرض شود که تمام روغن‌های نامشخص نیز از پالم می‌آیند، این رقم به ۴۰ درصد محصولات می‌رسد. با این حال، حتی در این صورت، فراوانی آن همچنان توسط سایر روغن‌ها از جمله ذرت، سویا، کلزا و آفتابگردان پیشی گرفته خواهد شد.
منشأ آمار ۵۰ درصدی و روند کاهش مصرف
بر اساس این مطالعه، آمار ۵۰ درصدی برای اولین بار در سال ۲۰۰۶ مطرح شد و توسط سازمان‌های متعدد دیگری نیز تکرار شد. از آنجایی که این مطالعه تقریباً دو دهه پس از آن انجام شده است، مشخص نیست که آیا مصرف روغن پالم از آن زمان کاهش یافته یا این رقم از ابتدا نادرست بوده است. با این حال، داده‌های سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) نشان می‌دهد که مصرف روغن پالم در سه کشور مورد مطالعه بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۲۲ به طور قابل توجهی کاهش یافته است. خود مطالعه نیز اشاره می‌کند که حتی اگر در این مناطق جغرافیایی شاهد کاهش مصرف بوده‌ایم، استفاده از روغن پالم همچنان در سایر نقاط جهان قوی خواهد بود.
واکنش RSPO و لزوم جایگزین‌ها
سخنگوی RSPO در واکنش به این مطالعه اظهار داشت که “یک شاخص کلیدی پیشرفت، نه میزان استفاده گسترده از روغن پالم، بلکه میزان استفاده گسترده از روغن پالم پایدار و تمایل کسب‌وکارها و مصرف‌کنندگان به پذیرش و مطالبه آن است.” او اشاره کرد که سوپرمارکت‌های مورد مطالعه همگی متعهد به استفاده بیشتر از روغن پالم دارای گواهی RSPO یا سایر روغن‌های پالم گواهی‌شده شده‌اند.
اگر استفاده از روغن پالم بیش از حد تخمین زده شده باشد، ممکن است نگرانی‌های زیست‌محیطی نیز کاهش یابد. با این حال، آیا جایگزین‌ها همچنان ضروری هستند؟ بازار جایگزین‌ها برای محصولات کلیدی رو به رشد است: بخشی به دلایل امنیت غذایی – با توجه به کاهش قابل توجه بازده برخی محصولات – و بخشی نیز به دلیل پایداری. بِن ویلیامز، مدیر ارشد فناوری سان بِیر بایوفیوچِر (شرکتی که از طریق تخمیر، جایگزین روغن پالم تولید می‌کند)، توضیح می‌دهد: “ما شاهد تقاضای بسیار بالا برای جایگزین‌های روغن‌های گرمسیری مانند کره کاکائو و روغن پالم هستیم.” وی می‌افزاید: “شرکت‌ها با مسائل زنجیره تأمین، چالش‌های نظارتی و احساسات نامطلوب مصرف‌کننده بمباران شده‌اند.” او تأکید می‌کند که بازار چربی‌ها و روغن‌ها در سراسر جهان در حال رشد است و این امر تقاضا برای جایگزین‌هایی را افزایش می‌دهد که بتوانند خواص عملکردی این محصولات را تقلید کنند، که تقلید از آن‌ها دشوار است. اگرچه ممکن است موارد استفاده از روغن پالم به اندازه باور عمومی متعدد نباشد، اما این بدان معنا نیست که تقاضا برای جایگزین‌ها به زودی فروکش خواهد کرد.
تحلیل اگروفودز برای فعالان صنعت غذا:
کاهش واقعی مصرف روغن پالم فرصت خوبی برای تمرکز بر پایداری و توسعه جایگزین‌های داخلی با خواص عملکردی مشابه فراهم می‌کند. فعالان ایرانی می‌توانند با سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، ضمن کاهش وابستگی، بازاری جدید برای محصولات نوآورانه و دوستدار محیط زیست ایجاد کنند.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟