خبرگزاری تخصصی اگروفودز به نقل از ایسنا گزارش میدهد، مجیدرضا خاکی، دبیر انجمن واردکنندگان برنج ایران، با اشاره به تصمیم حذف ارز ترجیحی برای واردات برنج، این اقدام را “صحیح” خواند اما تأکید کرد که تعادل واقعی در بازار برنج تنها در گرو لغو همزمان قیمتگذاری دستوری و سهمیهبندی واردات است. او همچنین تسویه فوری معوقات ارزی بیش از یک میلیارد یورویی واردکنندگان را پیششرط حیاتی برای تضمین تداوم تأمین کالا و جلوگیری از انصراف تأمینکنندگان خارجی دانست.
تصمیم درست، اما نیازمند الزامات جانبی
مجیدرضا خاکی اظهار داشت که تصمیم برای حذف ارز ترجیحی از واردات برنج تصمیمی درست بوده و حتی میتوانست زودتر، از ابتدای آذر سال گذشته همزمان با رفع ممنوعیت فصلی واردات، به اجرا درآید. با این حال، وی تأکید کرد که تأثیر این تصمیم بر واردات، تأمین و بازار برنج به طور کامل وابسته به رویکرد سیاستگذار در قبال الزامات جانبی است.
برنج وارداتی؛ کالایی غیر یارانهای
به گفته خاکی، با حذف ارز ترجیحی، برنج عملاً از شمول اقلام یارانهای خارج میشود. در صورت نیاز به حمایت، این حمایت باید مستقیماً در حلقه نهایی و برای دهکهای هدف اعمال شود. در نتیجه، برنج وارداتی دیگر یک کالای یارانهای نخواهد بود و باید بهعنوان کالای آزاد در نظر گرفته شود و قوانین و مقررات نیز متناسب با همین منطق تدوین و اجرا شوند.
الزامات کلیدی برای رقابتیشدن بازار
دبیر انجمن واردکنندگان برنج ایران تصریح کرد که اگر الزامات ضروری در کنار حذف ارز ترجیحی رعایت شود، میتوان امید داشت که بازار برنج وارداتی به سمت رقابتیتر شدن و بازگشت قیمتها به سطوح منطقی و متعادل حرکت کند؛ روندی که در نهایت میتواند آرامش را به بازار برنج ایرانی نیز بازگرداند.
پذیرش نرخ شناور ارز و حذف قیمتگذاری دستوری
نخستین الزام برای رقابتیشدن بازار، پذیرش نرخ شناور ارز در تالار مبادلات و در نتیجه حذف قیمتگذاری دستوری است. خاکی توضیح داد که نرخ ارز برای واردات برنج تابع عرضه و تقاضا و توافق میان طرفین خواهد بود و رقم ثابتی نخواهد داشت؛ بنابراین امکان قیمتگذاری واحد نیز وجود ندارد. او همچنین به قانون برنامه هفتم توسعه اشاره کرد که صراحتاً دولت را از قیمتگذاری کالاهای غیر یارانهای منع کرده است.
آزادسازی فروش و لغو سهمیهبندی
خاکی افزود: پیشتر واردکنندگانی که ارز ترجیحی دریافت میکردند، موظف بودند برنج وارداتی را به شرکت بازرگانی دولتی تحویل دهند. اکنون با انتقال ارز برنج به تالار مبادلات، این الزام فاقد توجیه منطقی است و واردکننده باید اختیار داشته باشد کالا را با توجه به قیمت تمامشده و در چارچوب ضوابط مربوط به قیمتگذاری کالای وارداتی به فروش برساند. او همچنین با اشاره به اینکه سهمیهبندی واردات نیز عملاً بیمعنا شده است، توضیح داد که حذف ارز ترجیحی و انتقال آن به تالار معاملات، همراه با امکان واردات بدون انتقال ارز و همچنین آزادسازی سازوکارهای تأمین مرزی مانند ملوانی و پیلهوری، موجب میشود سهمیهبندی دیگر موضوعیتی نداشته باشد.
رقابت واقعی؛ کاهش قیمتها به نفع مصرفکننده
دبیر انجمن واردکنندگان برنج ایران اظهار داشت: با حذف سهمیهبندی و نرخگذاری دستوری و رفع الزام تحویل کالا به دولت، رقابت واقعی میان واردکنندگان و متعاقب آن زنجیرههای بعدی تأمین شکل خواهد گرفت. وی افزود، زمانی که با اعمال سهمیهبندی، ارز ۲۸۵۰۰ تومانی تخصیص مییافت، عملاً هیچ رقابتی میان واردکنندگان و عوامل توزیع وجود نداشت. اما با آزادسازی واردات و حذف رانت، افزایش عرضه موجب میشود تأمینکنندگان برای حفظ سهم بازار، سود کمتری مطالبه کنند؛ موضوعی که در نهایت به نفع مصرفکننده تمام خواهد شد. حتی میتوان انتظار داشت با رعایت الزامات، قیمت برنج خارجی از سطوح فعلی بازار نیز پایینتر بیاید.
تنظیم حجم واردات با سازوکار عرضه و تقاضا
خاکی تأکید کرد که سازوکار عرضه و تقاضا حجم واردات را نیز تنظیم میکند. وی توضیح داد: اگر واردکننده بیش از نیاز بازار اقدام به واردات کند، کالا روی دستش میماند و متضرر خواهد شد. همین عامل موجب میشود حجم واردات واقعی و قیمتها رقابتی و متعادل شود. او خاطرنشان کرد که سازوکارهای واردات با ارز تالار مبادلات یا در شرایط بدون انتقال ارز هنوز بهطور کامل شفاف نشده است و باید هرچه سریعتر مشخص و بستر اجرایی آن فراهم شود.
معوقات ارزی؛ بزرگترین مانع تأمین برنج
مجیدرضا خاکی مهمترین چالش فعلی در حوزه تأمین برنج وارداتی را عدم پرداخت ارز برنجهایی دانست که از بهمن سال گذشته وارد و مصرف شدهاند. او تصریح کرد که اکنون بیش از یک میلیارد یورو طلب واردکنندگان همچنان تسویه نشده است.
دبیر انجمن واردکنندگان برنج ایران در پایان تأکید کرد: در چنین شرایطی، صدور ثبت سفارش و تقویت بستر رقابتی بهتنهایی کمکی به تأمین کالا نمیکند. زیرا تا زمانی که معوقات ارزی پرداخت نشود، تأمینکنندگان خارجی به دلیل انباشت بدهیهای گذشته حاضر به فروش مجدد کالا به واردکنندگان ایرانی نیستند و حتی ممکن است از ادامه همکاری منصرف شوند. بنابراین پیش از اجرای هرگونه سیاست یا الزام جدید، ضروری است حداقل بخشی از این معوقات در اسرع وقت تسویه شود تا جریان تأمین کالا به حالت عادی بازگردد.
تحلیل اگروفودز برای فعالان صنعت غذا:
حذف ارز ترجیحی برنج در صورت همراهی با آزادسازی قیمت و تسویه معوقات، فرصت رقابتپذیری و کاهش قیمتها را برای واردکنندگان و مصرفکنندگان ایرانی فراهم میآورد. فعالان باید بر شفافیت سازوکارهای ارزی و فشار برای تسویه بدهیها تمرکز کنند تا از بروز کمبود و افزایش ناپایداری بازار جلوگیری شود.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟