خبرگزاری تخصصی اگروفودز به نقل از FoodNavigator گزارش می‌دهد که رژیم غذایی کتوژنیک (کتو)، که از اواسط دهه ۱۹۹۰ میلادی بازار کاهش وزن را تحت سلطه خود داشت و ارزش جهانی آن به ۱۲.۴۵ میلیارد دلار می‌رسید، در حال حاضر با کاهش قابل توجهی در علاقه عمومی مواجه شده است. این روند نزولی که از اوایل سال ۲۰۲۴ آغاز شده، طبق گزارش شرکت تحلیلی تِست‌وایز (Tastewise)، به دلیل محدودیت‌های شدید، پیچیدگی، خستگی مصرف‌کنندگان و نگرانی‌های مربوط به سلامت روده، در کنار ظهور داروهای GLP-1 به عنوان جایگزینی ساده‌تر برای کاهش وزن، صنعت غذا و نوشیدنی را وادار به تغییر رویکرد از فرمولاسیون‌های کتو به سمت محصولات جامع‌تر و متمرکز بر سلامت عملکردی کرده است.
رژیم غذایی کتوژنیک (کتو) از زمان مطرح شدن در اواسط دهه ۱۹۹۰، بازار کاهش وزن را در اختیار خود داشت. این رژیم فروش گوشت‌های پرچرب، ماهی، لبنیات و تخم‌مرغ را افزایش داده و طبق گزارش شرکت تحقیقات بازار گرند ویو ریسرچ (Grand View Research)، به ارزش بازار جهانی ۱۲.۴۵ میلیارد دلار (۱۰.۶۵ میلیارد یورو) رسیده بود. علاوه بر این، افراد مشهوری چون هالی بری (Halle Berry)، کورتنی و کیم کارداشیان (Kourtney and Kim Kardashian) و گویینت پالترو (Gwyneth Paltrow) از طرفداران برجسته آن محسوب می‌شدند.
اما اقبال این رژیم غذایی مشهور در حال تغییر است و آمارها نشان‌دهنده کاهش علاقه به آن است. در واقع، مدتی است که این رژیم در حال از دست دادن طرفداران خود است. آلون چن (Alon Chen)، مدیرعامل گروه تحلیل غذایی تِست‌وایز، می‌گوید: «علائم کاهش علاقه به کتو از اوایل سال ۲۰۲۴ شروع شد.» بر اساس تحقیقات تِست‌وایز، اشاره‌های اجتماعی به کتو تا اواسط سال ۲۰۲۵، ۱۸.۵ درصد نسبت به سال قبل کاهش یافته است. همچنین، سهم اقلام کتو در منوهای رستوران‌ها ۱۲.۳ درصد نسبت به سال قبل کم شده و حجم دستور پخت‌های خانگی با برچسب کتو نیز افت نشان می‌دهد. چن اضافه می‌کند: «در حالی که هنوز بخش‌هایی از رشد وجود دارد – مانند سس رنچ دوستدار کتو و غذاهای مبتنی بر گل کلم – اما روند کلی نشان‌دهنده کاهش علاقه عمومی است.»
دلایل متعددی برای افت محبوبیت کتو وجود دارد، اما آشکارترین دلیل آن، محدودکننده بودن بیش از حد آن است. مصرف‌کنندگان از رژیم‌های غذایی محدودکننده‌ای مانند کتو خسته شده‌اند. اگرچه این رژیم اجازه مصرف غذاهای پرچرب و لذیذی مانند گوشت قرمز و شکلات تلخ را می‌دهد، اما در مقابل، گروه‌های غذایی کاملی از جمله کربوهیدرات‌ها نظیر غلات، میوه‌ها، حبوبات و سبزیجات نشاسته‌ای، و همچنین شیرینی‌جات را ممنوع می‌کند. پیچیدگی و الزامات سفت و سخت کتو – مانند ردیابی ماکروها – نیز به این کاهش محبوبیت دامن زده است.
چن از تِست‌وایز می‌گوید: «کتو در سال‌های ۲۰۲۱-۲۰۲۲ به اوج آگاهی فرهنگی خود رسید. اما تا سال ۲۰۲۴، بسیاری از مصرف‌کنندگان از رژیم‌های غذایی محدودکننده فاصله گرفتند.» افزایش گرایش به سلامت و تندرستی، از جمله تمرکز فزاینده بر میکروبیوم روده، به این معناست که مصرف‌کنندگان به دنبال تعادل و مصرف غذاهای کامل هستند، نه صرفاً حذف مواد غذایی. چن اظهار می‌دارد: «ادعاهای سلامت عملکردی مانند ‘سلامت روده’ و ‘حمایت از سیستم ایمنی’ سریع‌تر از ادعاهای متمرکز بر کاهش وزن رشد کرده‌اند.» علاوه بر این، نگرانی‌های فزاینده مبنی بر اینکه عدم تنوع در رژیم کتو می‌تواند به سلامت روده آسیب برساند، ضربه دیگری به اعتبار آن وارد کرده است. پدیده‌ای به نام «کتو فلو» (سرماخوردگی کتو) – که نتیجه کمبودهای طولانی‌مدت مواد مغذی است – نیز افراد را از این سبک غذایی دور می‌کند، چرا که متخصصان تغذیه نسبت به پیامدهای بلندمدت سلامتی هشدار می‌دهند.
مشکلات ناشی از موقعیت‌های غذاخوری اجتماعی نیز مصرف‌کنندگان را دلسرد کرده است. چه در منزل دوستان و چه در رستوران، ماهیت محدودکننده این رژیم غالباً به معنای عدم دسترسی به گزینه‌های مناسب است. چن تایید می‌کند: «محدودیت‌ها از جمله سرخوردگی‌های رایجی هستند که به ترک رژیم منجر می‌شوند.» طبق گفته تِست‌وایز، بسیاری از مصرف‌کنندگان انتظار داشتند که با رژیم کتو کاهش وزن سریعی را تجربه کنند. اما همیشه اینطور نبود. در واقع، بسیاری از افرادی که این رژیم را دنبال کردند، متوجه شدند که وزنشان ثابت مانده و پس از ترک رژیم، وزن از دست رفته بازگشت.
یکی دیگر از عوامل مؤثر در افول کتو، رشد سرسام‌آور داروهای GLP-1 است. چن می‌گوید: «داروهای GLP-1 به طور قابل توجهی روایت کتو را مختل کرده‌اند.» توجه اجتماعی پیرامون داروهای GLP-1 تا اواخر سال ۲۰۲۴، ۱۸۲ درصد نسبت به سال قبل رشد داشته و از اکثر کلمات کلیدی مرتبط با رژیم غذایی در محتوای غذایی پیشی گرفته است. چن اضافه می‌کند: «بسیاری از مصرف‌کنندگان اکنون این داروها را به عنوان مسیری ساده‌تر و کمتر محدودکننده برای کاهش وزن می‌بینند.» هرچند، جالب توجه است که نگرانی‌های سلامتی پیرامون کتو، به طور فزاینده‌ای درباره داروهای GLP-1 نیز مطرح می‌شود، از جمله تأثیر آن‌ها بر سلامت روده.
برندها به سرعت تمرکز خود را از کتو به سمت داروهای GLP-1 تغییر داده‌اند. تولیدکنندگان در حال حاضر محصولات خود را برای هماهنگی با مصرف GLP-1 بازطراحی می‌کنند – با تمرکز بر سیری، کنترل سهم و مواد تشکیل‌دهنده با شاخص گلیسمی پایین، به جای فرمولاسیون‌های پرچرب کتو. علاوه بر این، شرکت‌ها در حال توقف تولید محصولات متمرکز بر کتو با فروش پایین هستند، یا آن‌ها را با ادعاهای سلامت گسترده‌تر بازسازی می‌کنند تا مخاطبان بیشتری را جذب کنند. چن می‌گوید: «حرکتی از بازاریابی غذا به عنوان ‘دوستدار کتو’ به سمت ویژگی‌های عمومی متمرکز بر سلامت مانند پروتئین بالا، قند کم، دوستدار روده یا برچسب تمیز وجود دارد.» با کمرنگ شدن رژیم کتو از کانون توجه، صنعت غذا و نوشیدنی در حال بازتنظیم خود برای پاسخگویی به خواسته‌های در حال تحول مصرف‌کنندگان است. تغییر رویکرد از محدودیت به سمت سلامت جامع و عملکردی، نوآوری محصول، استراتژی‌های بازاریابی و روایت‌های رژیم غذایی را بازتعریف می‌کند. در مقابل، رشد محبوبیت داروهای GLP-1 فضای سلامت و تندرستی کاملاً متفاوتی را برای صنعت غذا و نوشیدنی ایجاد کرده تا آن را کشف کند. برندهایی که به سرعت از طریق فرمولاسیون‌های دوستدار روده یا ادعاهای برچسب تمیز تطبیق یابند، در این عصر جدید تندرستی بهترین موقعیت را برای شکوفایی خواهند داشت.
تحلیل اگروفودز برای فعالان صنعت غذا:
این تغییر رویکرد جهانی، فرصتی برای تولیدکنندگان ایرانی است تا از کتو به سمت محصولات غذایی جامع‌تر با تاکید بر سلامت روده، پروتئین بالا و برچسب تمیز حرکت کنند. نوآوری در محصولات سنتی و محلی می‌تواند با این گرایش همسو شود.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟